آبسه و عفونت پوست و بافت نرم: تخلیه و دارو

Picture of پزشکم

پزشکم

پزشکم

آنچه در این مقاله می خوانید:
یادآوری آموزشی و ایمنی بیمار: این مطلب صرفاً آموزشی است و جایگزین معاینه و توصیه اختصاصی پزشک نیست. تصمیم برای هر اقدام تشخیصی یا درمانی باید پس از ارزیابی حضوری، مرور گزینه ها و ریسک ها و مزایا و اخذ رضایت آگاهانه انجام شود. در صورت مشاهده علائم هشدار مانند تب بالا و مداوم، بی حالی شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سردرد شدید همراه با سفتی گردن، کاهش سطح هوشیاری، علائم سپسیس شامل افت فشار خون و تاکی کاردی و تندنفسی، درد شدید نامتناسب با معاینه به نفع نکروز فاشیا، راش منتشر با درگیری مخاط، یا نشانه های کم آبی و شوک، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.

عفونت های پوست و بافت نرم از شایع ترین مشکلات بالینی در جامعه و بیمارستان هستند و از فولیکولیت و آبسه کوچک تا سلولیت گسترده و عفونت های نکروزان را شامل می شوند. آبسه تجمع موضعی چرک در یک حفره با دیواره التهابی است که معمولاً به وسیله باکتری های متولد شده از پوست ایجاد می شود و در بسیاری از موارد درمان اصلی آن تخلیه مناسب است. سلولیت التهاب منتشر پوست و بافت زیرپوستی است که به طور کلاسیک با درد و گرمی و قرمزی و تورم تظاهر می کند و در نبود چرک موضعی، هدف اصلی درمان پوشش مناسبتری برای استرپتوکوک ها است. پیام مشترک در همه این طیف آن است که تفسیر یافته های بالینی و آزمایشگاهی باید در متن احتمال پیش آزمون و کیفیت نمونه گیری و پاسخ میزبان انجام شود تا از درمان های غیر ضروری و آسیب زا پیشگیری گردد.

هدف این نوشتار ارائه یک چارچوب کاربردی و مبتنی بر شواهد برای تشخیص و درمان آبسه و سایر عفونت های پوست و بافت نرم است تا تصمیم های روزمره بالینی با ایمنی بیمار و اصول استواردشیپ همسو گردد. متن حاضر بر اصول پایه مانند انتخاب صحیح بیمار برای تخلیه، شیوه مراقبت از زخم، اندیکاسیون های اضافه کردن آنتی بیوتیک به تخلیه، معیار های شدت و ارجاع، و نکات ویژه در گروه های خاص تمرکز دارد. تاکید می شود که دوز ها و دوره های درمان باید بر اساس راهنما های معتبر و وضعیت بالینی و عملکرد کلیه و کبد و تداخلات دارویی تنظیم شود و این متن جایگزین نسخه نویسی اختصاصی نیست.

میکروبیولوژی و پاتوفیزیولوژی

عامل غالب در آبسه های پوستی Staphylococcus aureus است و در بسیاری از مناطق گونه های مقاوم به متی سیلین نیز نقش برجسته دارند. وجود توکسین ها و توانایی تشکیل بیوفیلم و پنهان شدن در حفره های پر از چرک باعث می شود که تنها با آنتی بیوتیک، دسترسی به تمرکز میکروبی کافی نباشد و تخلیه نقش کلیدی پیدا کند. در سلولیت غیر چرکی استرپتوکوک های گروه آ و گاهی گروه های دیگر غالب هستند و پاسخ خوب به بتالاکتام های مناسب با این الگو دیده می شود. در عفونت های مرتبط با گازگرفتگی حیوانات یا انسان، ارگانیسم های متنوعی از جمله Pasteurella و فلور دهانی گزارش می شود و نیاز به پوشش آناایروب و هوازی مناسب مطرح است. در دیابت یا ایسکمی اندام، فلور مختلط شامل گرم مثبت و گرم منفی و آناایروب ها شایع است و کنترل منبع و مراقبت زخم در کنار درمان دارویی اهمیت بیشتری می یابد.

پاتوفیزیولوژی آبسه با تجمع نوتروفیل ها و نکروز بافتی و ایجاد یک حفره پر از چرک آغاز می شود. دیواره التهابی اطراف آبسه نفوذ دارو را محدود می کند و فشار داخل حفره، درد و تمایل به گسترش به مسیر های کم مقاومت را افزایش می دهد. هرچه قطر و عمق آبسه بیشتر باشد احتمال نیاز به تخلیه رسمی و برش مناسب و شستشو افزایش می یابد. در سلولیت، پاسخ التهابی به عفونت منتشر است و تظاهرات سیستمیک مانند تب و لرز و لکوسیتوز می تواند دیده شود و در موارد شدید تر ممکن است نشانه های زودرس نکروز فاشیا پنهان بماند. تمایز دقیق بین سلولیت ساده و مواردی که نیاز به مداخله جراحی فوری دارند یک مهارت حیاتی است.

کلونیزاسیون پوست با باکتری ها در افراد سالم رایج است و حضور S. aureus در بینی و چین های پوستی می تواند زمینه ساز عود آبسه باشد. در چنین شرایطی رعایت بهداشت دست و مراقبت از زخم و در موارد انتخابی برنامه های دکلونیزاسیون می تواند کمک کننده باشد. باید یادآور شد که دکلونیزاسیون جایگزین درمان آبسه فعال نیست و تنها در موارد انتخابی و پس از درمان عفونت فعال و با ارزیابی خطر و سود مورد بررسی قرار می گیرد. در هر صورت تصمیم ها باید از بیماران با خطر بالاتر برای عود و اعضای خانواده یا همخانه های آنان آغاز شود تا از چرخه انتقال خانگی کاسته شود.

در عفونت های نکروزان، توکسین های میکروبی و پاسخ ایمنی میزبان باعث آسیب سریع فاشیا و عضله و پوست می شوند و گسترش زیرجلدی بدون قرمزی اولیه ممکن است پزشک را گمراه کند. درد شدید نامتناسب با یافته های ظاهری و سفتی فاشیا و تاول های خونی و بروز سریع شوک از علائم کلیدی هستند و زمان طلایی برای دبریدمان گسترده محدود است. پوشش دارویی در این شرایط باید گسترده و همراه با مهار تولید توکسین برخی ارگانیسم ها باشد و توقف هیچ اقدامی تا آماده شدن نتایج کشت مجاز نیست.

اپیدمیولوژی و اهمیت سلامت عمومی

عفونت های پوست و بافت نرم یکی از علل شایع مراجعه به بخش های اورژانس و کلینیک های سرپایی هستند و در دوره های زمانی مشخصی مانند فصول گرم یا در میان گروه های با تماس نزدیک بیشتر رخ می دهند. الگو های مقاومتی منطقه ای تفاوت دارند و شناخت آن ها برای انتخاب درمان تجربی ضروری است. در جامعه، استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین می تواند با آبسه های چندکانونی یا عود کننده مرتبط باشد و رعایت بهداشت فردی و عدم اشتراک وسایل شخصی و پوشاندن زخم های ترشح دار نقش مهمی در کاهش انتقال دارد. در بیمارستان، وجود وسایل تهاجمی و جراحی های اخیر و مصرف وسیع آنتی بیوتیک ریسک عفونت های پیچیده را افزایش می دهد و اهمیت کنترل منبع و استواردشیپ دارویی را دوچندان می کند.

از دیدگاه هزینه، تخلیه صحیح آبسه های قابل مدیریت در سرپایی و آموزش مراقبت از زخم می تواند از بستری های غیر ضروری و درمان های دارویی گسترده بکاهد. در مقابل، تشخیص دیرهنگام عفونت نکروزان یا عفونت های عمقی دست و صورت پیامد های عملکردی و مرگ و میر را افزایش می دهد و بار اقتصادی سنگینی به فرد و نظام سلامت وارد می کند. آموزش تیم های خط مقدم برای شناسایی الگو های هشدار و ایجاد مسیر های ارجاع سریع از ارکان برنامه های ایمنی بیمار است.

تظاهر بالینی و تشخیص افتراقی

آبسه معمولاً به صورت توده دردناک و گرم و حساس با نوسان پذیری تظاهر می کند و پوست روی آن ممکن است اریتم و لایه برداری نشان دهد. وجود نوسان پذیری نشان می دهد که حفره چرکی شکل گرفته و تخلیه احتمالاً لازم است. سلولیت سطحی قرمزی منتشر و درد و گرمی دارد و مرز مشخصی ندارد و ممکن است با ادم لنفی یا ترومبوفلبیت یا واکنش های التهابی غیر عفونی اشتباه شود. در صورت وجود خطوط قرمز لنفانژیت یا تاول و نکروز پوستی باید به شدت بیشتر و احتمال پاتوژن های تهاجمی اندیشید. در ناحیه صورت و دست و اندام تناسلی حساسیت عملکردی و خطر عوارض ساختاری بالاتر است و ارزیابی تخصصی زودهنگام اهمیت بیشتری پیدا می کند.

تشخیص افتراقی گسترده است و شامل کیست های اپیدرموئید ملتهب، هیدرادنیت چرکی، گرانولوماتوز های غیر عفونی، گزش حشرات، واکنش های دارویی و نقرس تافوسی می شود. در نبود نوسان پذیری و با درد گسترده و کرمپ های عضلانی یا درد شدید نامتناسب باید نکروز فاشیا یا سندرم های کمپارتمان در نظر گرفته شود. سونوگرافی کنار تخت می تواند به تمایز بین سلولیت و آبسه کمک کند و از برش های غیر ضروری یا تاخیر در تخلیه پیشگیری کند. در صورت شک به درگیری عمقی یا وجود گاز در بافت، تصویربرداری با سی تی یا ام آر آی راهگشا است و باید بدون تاخیر انجام شود.

علائم هشدار و اندیکاسیون های ارجاع فوری

  • درد شدید نامتناسب با یافته های معاینه یا سفتی فاشیا و تاول های خونی که احتمال نکروز فاشیا را مطرح می کند
  • ناپایداری همودینامیک یا نشانه های سپسیس شامل تب بالا و تاکی کاردی و تندنفسی و افت فشار
  • گسترش سریع قرمزی یا گانگرن پوستی و کاهش حس یا حرکت در اندام درگیر
  • درگیری مسیر های خطرناک مانند مثلث بینی و لب بالا یا کف دست و فضا های عمقی گردن و کف دهان
  • نارسایی ایمنی شدید یا دیابت کنترل نشده یا وجود پروتز و وسایل کاشتنی با تب و درد موضعی

عوامل خطر قابل تعدیل و غیر قابل تعدیل

دیابت شیرین با اختلال گردش خون پیرامونی و نوروپاتی و کاهش عملکرد نوتروفیل ها زمینه عفونت های عود کننده و زخم های دیرترمیم را فراهم می کند. چاقی با افزایش اصطکاک پوستی و ادم و مشکلات تهویه پوستی ریسک آبسه و سلولیت را بالا می برد. مصرف تزریقی مواد و دستکاری های غیر استریل پوست مانند تتو یا سوراخ کردن نواحی با شرایط غیر بهداشتی مسیر ورود باکتری ها را باز می کند. بیماری های پوستی زمینه ای مانند اگزما و درماتیت سبوره و خارش مزمن سد پوستی را می شکنند و ورود میکروارگانیسم ها را تسهیل می کنند. نقص ایمنی ناشی از دارو ها یا بیماری های سیستمیک شدت و پیچیدگی عفونت را افزایش می دهد و آستانه اقدام تشخیصی و درمانی را پایین می آورد.

در سطح قابل تعدیل، بهداشت زخم و شستشوی دست و پرهیز از فشار مکانیکی بر نواحی مستعد و کنترل مناسب قند خون و ترک سیگار اثر قابل توجه دارند. بازنگری روزانه ضرورت هر وسیله تهاجمی مانند کاتتر و خروج در اولین زمان ایمن، خطر عفونت را کاهش می دهد. در افراد با آبسه های عود کننده، آموزش درباره عدم فشردن ضایعات و مراجعه به موقع برای تخلیه و مراقبت زخم بخشی از پیشگیری است.

الگوریتم تشخیص و ارزیابی پیش از درمان

رویکرد ایمن با ارزیابی شدت و احتمال پیش آزمون آغاز می شود. در بیمار پایدار با توده دردناک و نوسان پذیر، معاینه دقیق و در صورت لزوم سونوگرافی انجام می شود. در صورت تایید وجود حفره چرکی و نبود منع خاص، تخلیه باید در اولین فرصت انجام شود. در سلولیت غیر چرکی با شدت خفیف تا متوسط و بدون نشانه های سیستمیک، درمان دارویی خوراکی مناسب با پوشش استرپتوکوک ها و پیگیری نزدیک منطقی است. در موارد شدید یا با نشانه های سیستمیک یا نقص ایمنی یا درگیری آناتومیک پر خطر، بستری و آغاز درمان وریدی و ارزیابی زودهنگام جراحی توصیه می شود.

کشت چرک آبسه ارزش بیشتری از کشت سواب سطحی دارد و باید در آبسه های متوسط تا شدید یا عوارض دار یا عود کننده یا در بیماران دارای نقص ایمنی انجام شود. در سلولیت غیر چرکی معمولاً کشت خون ارزش محدودی دارد مگر در موارد شدید یا وجود ارتعاش بالینی برای باکتریمی. در عفونت های ناشی از گازگرفتگی یا مواجهه با آب شیرین یا شور، نمونه گیری هدفمند و پوشش دارویی مطابق پاتوژن های محتمل ضرورت دارد. تصویربرداری بر اساس شک بالینی انتخاب می شود و در صورت احتمال جسم خارجی یا درگیری عمقی یا گاز در بافت مورد استفاده قرار می گیرد.

پیش از هر اقدام، وضعیت واکسیناسیون کزاز مرور می شود و در زخم های آلوده یا عمیق و در افرادی که پوشش ناکافی دارند ایمن سازی مطابق دستورالعمل انجام می شود. در گازگرفتگی حیوانی با خطر هاری، ارجاع فوری برای ارزیابی و پروفیلاکسی طبق سیاست های ملی لازم است. برای کنترل درد، استفاده از بی حسی موضعی مناسب و در موارد انتخابی از بی حسی منطقه ای یا آرام بخشی با رعایت ایمنی و نظارت کافی کمک کننده است.

جدول ۱. طیف بالینی عفونت های پوست و بافت نرم و پیام های مدیریتی

الگوی بالینی پاتوژن های شایع ویژگی های کلیدی اقدام اولیه نکته مدیریتی
آبسه ساده استافیلوکوک طلایی شامل گونه های مقاوم توده دردناک با نوسان پذیری و گاه تب خفیف تخلیه مناسب و مراقبت زخم کشت چرک در موارد متوسط تا شدید یا عود کننده مفید است
سلولیت غیر چرکی استرپتوکوک های گروه آ و دیگر گروه ها قرمزی منتشر و گرمی و درد بدون چرک متمرکز درمان دارویی خوراکی یا وریدی بر اساس شدت پوشش استرپتوکوکی محور اصلی است و پیگیری نزدیک ضروری است
سلولیت چرکی استافیلوکوک طلایی شامل گونه های مقاوم سلولیت با چرک موضعی یا آبسه های کوچک متعدد تخلیه ضایعات و پوشش مناسب در صورت اندیکاسیون در صورت شکست درمان یا شدت بالا بستری و درمان وریدی مد نظر است
گازگرفتگی حیوان یا انسان فلور دهانی مختلط و پاستورلا و آناایروب ها زخم سوراخ شونده یا پارگی با خطر آلوده شدن عمیق پاکسازی و شستشو و پوشش مناسب و ارزیابی کزاز و هاری تأخیر در شستشو و پوشش ناکافی موجب عوارض می شود
درگیری دیابتی سطحی فلور مختلط با گرم مثبت غالب زخم سطحی با ترشح محدود و پوست اطراف ملتهب دبریدمان و مراقبت زخم و درمان هدفمند کنترل قند و کاهش فشار موضعی برای بهبود حیاتی است
عفونت نکروزان استرپتوکوک های توکسین زا و فلور مختلط درد شدید و گسترش سریع و نشانه های سیستمیک جراحی فوری و درمان گسترده و مراقبت در بخش ویژه تاخیر در دبریدمان با مرگ و میر بالا همراه است
عفونت محل جراحی استافیلوکوک و فلور پوستی و مختلط درد و قرمزی و ترشح از زخم پس از عمل بازکردن بخیه در صورت نیاز و تخلیه و درمان هدفمند کنترل منبع بر تجویز طولانی دارو مقدم است

جدول ۲. آزمون های تشخیصی و اندیکاسیون ها

آزمون اندیکاسیون نکته کیفیت نمونه تفسیر اقدام پس از نتیجه
کشت چرک آبسه موارد متوسط تا شدید یا عود کننده یا نقص ایمنی نمونه از عمق حفره پس از تخلیه و قبل از شستشو شناسایی عامل و الگوی حساسیت دی اسکالیشن یا هدفمند سازی درمان بر اساس نتیجه
کشت خون شدت بالا یا نشانه های سپسیس یا نقص ایمنی دو ست از مسیر های مجزا پیش از آغاز دارو ارزیابی باکتریمی و عوارض احتمالی تنظیم درمان و جستجوی منبع عمیق در صورت مثبت شدن
سونوگرافی کنار تخت تمایز آبسه از سلولیت و هدایت برش قرارگیری مناسب پروب و ارزیابی چند نما وجود حفره و عمق و مسیر های خطر مشخص می شود تصمیم برای تخلیه یا درمان دارویی بر اساس یافته
تصویربرداری مقطعی شک به درگیری عمقی یا گاز یا جسم خارجی انتخاب سی تی یا ام آر آی بر اساس محل و دسترسی حدودگیری درگیری و نیاز به مداخله جراحی مشخص می شود ارجاع جراحی و برنامه ریزی دبریدمان در صورت نیاز
نشانگر های التهابی پایش شدت و پاسخ درمانی در موارد انتخابی زمان بندی صحیح نمونه گیری برای مقایسه صعود یا نزول باید با بالین تفسیر شود ادامه یا تعدیل درمان بر اساس پاسخ ترکیبی

درمان های غیر دارویی و تخلیه آبسه

در آبسه های قابل دسترس و با نوسان پذیری، تخلیه درمان اصلی است و باید با بی حسی مناسب و رعایت آسپسی انجام شود. انتخاب محل برش به گونه ای صورت می گیرد که کمترین آسیب عملکردی و زیبایی ایجاد شود و مسیر های عصبی و عروقی حفظ گردد. پس از ورود به حفره چرکی، جیب ها و سپتوم های داخلی با ابزار مناسب باز می شود تا راه خروج کامل فراهم شود. شستشو با سرم فیزیولوژیک کمک می کند که باقیمانده چرک و بقایا خارج شود و محیط برای ترمیم آماده گردد. در برخی آبسه های کوچک و سطحی و در مناطق خاص، تخلیه با سوزن و آسپیره کردن ممکن است مد نظر باشد هرچند برش کامل در بسیاری موارد نتیجه پایدار تری می دهد.

تامپون گذاری وسیع به عنوان یک اقدام روتین برای همه آبسه ها ضرورت ندارد و تصمیم بر اساس اندازه و محل و احتمال بسته شدن زودرس مسیر خروج گرفته می شود. مراقبت پس از عمل شامل شستشوی ملایم و تعویض پانسمان های تمیز و خشک و بالا نگه داشتن اندام در صورت تورم است. آموزش به بیمار درباره علائم عود یا گسترش و زمان مراجعه مجدد بخشی از فرآیند درمان است. در مناطق با ریسک بالای انتشار عفونت یا در افرادی که مراقبت خانگی محدود دارند پیگیری زودهنگام تعیین کننده است.

در سلولیت غیر چرکی که آبسه وجود ندارد، تخلیه جایگاهی ندارد و تمرکز بر درمان دارویی و مراقبت حمایتی و پایش بالینی است. در صورتی که سلولیت با تب بالا و نشانه های سیستمیک همراه باشد یا درگیری آبشاری در کارکرد اندام ایجاد کند، بستری و درمان وریدی و تصویربرداری هدفمند ضرورت پیدا می کند. در نکروز فاشیا، جراحی فوری با دبریدمان گسترده ستون اصلی درمان است و هیچ تاخیری برای انتظار نتیجه آزمایش پذیرفته نیست. این عفونت ها با سرعت پیشروی بالا و مرگ و میر قابل توجه همراه هستند و تیم چند رشته ای شامل جراحی و عفونی و بیهوشی باید همزمان وارد عمل شود.

چه زمانی آنتی بیوتیک به تخلیه اضافه می شود

پس از تخلیه موفق آبسه ساده در بیمار سالم و بدون نشانه های سیستمیک، بسیاری از بیماران بدون آنتی بیوتیک عمومی بهبود می یابند. با این حال در شرایطی مانند اندازه بزرگ یا چندکانونی بودن ضایعات، وجود سلولیت اطراف، تب و علائم سیستمیک، نقص ایمنی، سن بسیار پایین یا بسیار بالا، نواحی آناتومیک پر خطر مانند صورت یا دست، یا شکست پاسخ اولیه به تخلیه، افزودن آنتی بیوتیک منطقی است. در سلولیت غیر چرکی که آبسه وجود ندارد، آنتی بیوتیک درمان محوری است و انتخاب آن باید بر اساس احتمال استرپتوکوکی و شدت بالینی انجام شود. در مناطق با شیوع بالای گونه های مقاوم یا در حضور عوامل خطر مرتبط، پوشش مناسب در برابر گونه های مقاوم در نظر گرفته می شود و پس از دریافت نتیجه کشت و حساسیت، درمان به طیف محدود تر تغییر داده می شود.

مدت درمان با پاسخ بالینی و محل درگیری و کنترل منبع تنظیم می شود. در بسیاری از موارد خفیف تا متوسط، دوره کوتاه با امکان کوتاه سازی در پاسخ مناسب کفایت می کند و افزایش بی دلیل مدت درمان سودی ندارد. در موارد پیچیده یا وجود نکروز یا درگیری فضا های عمقی یا عود های مکرر، مدت درمان بیشتر و همراه با مداخلات غیر دارویی لازم است. تبدیل مسیر وریدی به خوراکی زمانی انجام می شود که بیمار پایدار باشد و جذب گوارشی مناسب داشته باشد و فرآورده خوراکی با زیست دستیابی کافی در دسترس باشد.

جدول ۳. انتخاب درمان دارویی بر اساس الگوی بالینی و ریسک

سناریوی بالینی پاتوژن های محتمل گزینه خوراکی نمونه گزینه وریدی نمونه مدت معمول یادداشت
آبسه ساده پس از تخلیه در بیمار سالم استافیلوکوک طلایی در صورت نیاز بر اساس الگوی مقاومت محلی و با نظر بالینی معمولاً نیاز نیست مگر شدت بالا کوتاه و قابل کوتاه سازی با پاسخ مناسب در بسیاری موارد بدون داروی سیستمیک بهبود رخ می دهد
سلولیت غیر چرکی خفیف تا متوسط استرپتوکوک ها پوشش مناسب استرپتوکوکی طبق راهنما در عدم تحمل خوراکی یا شدت بیشتر حدود پنج تا هفت روز با امکان تنظیم در نبود چرک نیازی به پوشش گسترده نیست
سلولیت چرکی یا آبسه با سلولیت اطراف استافیلوکوک شامل گونه های مقاوم پوشش مناسب با توجه به الگوی محلی در شدت بالا یا شکست درمان خوراکی بر اساس پاسخ و کنترل منبع پس از نتیجه کشت به طیف محدود تر تغییر یابد
گازگرفتگی حیوان یا انسان فلور دهانی مختلط و آناایروب ها پوشش ترکیبی مناسب برای آناایروب و هوازی در موارد پیشرفته یا درگیری عمقی کوتاه تا متوسط بر اساس پاسخ ارزیابی کزاز و هاری و شستشوی فوری زخم ضروری است
عفونت دیابتی سطحی فلور مختلط با گرم مثبت غالب پوشش هدفمند بر اساس کشت در صورت امکان در موارد با درگیری عمیق یا نشانه های سیستمیک طبق پاسخ بالینی و مراقبت زخم دبریدمان و کاهش فشار موضعی کلید موفقیت است
عفونت نکروزان استرپتوکوک های توکسین زا و مختلط خوراکی جایگاهی ندارد پوشش گسترده وریدی همراه با جراحی بر اساس کنترل منبع و پاسخ آغاز فوری درمان و دبریدمان از اصول نجات بخش است

اصول استواردشیپ و کنترل عفونت

  • انتخاب تست ها و درمان بر اساس احتمال پیش آزمون و شدت و پرهیز از پوشش بیش از حد
  • دی اسکالیشن پس از دریافت نتیجه کشت و حساسیت و تبدیل مسیر وریدی به خوراکی در اولین زمان ایمن
  • تعیین مدت منطقی و کوتاه سازی دوره ها در پاسخ مناسب و پرهیز از تداوم غیر ضروری
  • آموزش بیمار درباره مراقبت زخم و عدم اشتراک وسایل شخصی و شستشوی دست
  • برنامه ریزی برای دکلونیزاسیون در عود های انتخابی پس از درمان عفونت فعال و با ارزیابی سود و زیان

مراقبت حمایتی و آموزش بیمار

کنترل درد با دارو های مسکن سازگار با شرایط بیمار و استفاده از کمپرس گرم در اطراف ضایعه می تواند تخلیه را تسهیل کند و درد را کاهش دهد. بالا نگه داشتن اندام مبتلا به سلولیت به کاهش ادم و درد کمک می کند و روند بهبود را تسریع می کند. پانسمان باید تمیز و خشک باشد و تعویض آن با بهداشت دست انجام شود و زباله های آلوده به صورت ایمن دفع گردد. آموزش درباره علائم هشدار مانند تب مداوم یا گسترش قرمزی یا درد تشدید شونده یا بی حسی و سیاه شدن پوست ضروری است و باید مسیر ارتباط فوری با تیم درمان مشخص شود.

مرور واکسیناسیون کزاز و تکمیل آن در زخم های پر خطر بخشی از مراقبت ایمن است. در مواجهه با گازگرفتگی حیوان با احتمال هاری باید پروفیلاکسی مطابق سیاست های ملی بدون تاخیر انجام شود. برای کاهش خطر انتقال در خانه، پوشاندن زخم های ترشح دار و عدم اشتراک حوله و تیغ و وسایل شخصی و شستشوی منظم دست ها توصیه می شود. بازگشت به کار یا ورزش باید زمانی انجام شود که ترشح کنترل شده و درد و تورم فروکش کرده و بیمار آموزش مراقبت از زخم را دریافت کرده باشد.

نکات ویژه در گروه های خاص

کودکان و نوجوانان

در گروه کودکان آبسه های کوچک در نواحی اصطکاک پذیر یا در زمینه هیدرادنیت ممکن است دیده شود و تصمیم برای تخلیه باید با توجه به تحمل و همکاری کودک و امکان آرام بخشی ایمن و دسترسی به مراقبت پس از عمل گرفته شود. آموزش والدین درباره مراقبت از زخم و علائم هشدار و پرهیز از فشار مکانیکی و خراشیدن ضایعه بخش مهمی از موفقیت درمان است. در حضور آبسه های متعدد یا عود های پی در پی، ارزیابی برای کلونیزاسیون خانوادگی و اصلاح رفتار های بهداشتی کمک می کند.

سالمندان

در سالمندان نازکی پوست و بیماری های همزمان مانند نارسایی قلبی یا کلیوی و مصرف چند دارو خطر عوارض درمانی را افزایش می دهد. انتخاب دارو باید با توجه به تداخلات و عملکرد عضو ها انجام شود و مدت درمان کوتاه و هدفمند باشد. سلولیت در زمینه ادم لنفی یا وریدی شایع تر است و مراقبت از پوست و کنترل ادم برای پیشگیری از عود ضروری است. پایش نزدیک برای کشف زودهنگام عوارض مانند عفونت عمقی یا نکروز اهمیت دارد.

بارداری و شیردهی

انتخاب دارو در بارداری باید با اولویت ایمنی جنین و مادر انجام شود و بسیاری از موارد با درمان های استاندارد قابل مدیریت هستند. تخلیه آبسه با بی حسی موضعی مناسب و مراقبت از زخم معمولاً ایمن است. برای سلولیت غیر چرکی دارو های سازگار با بارداری انتخاب می شوند و از دارو های با خطر اثبات شده اجتناب می شود. در شیردهی مراقبت از زخم و رعایت بهداشت دست برای پیشگیری از انتقال به نوزاد مهم است و بسیاری از دارو ها با شیردهی سازگارند.

نقص ایمنی و پیوند

در افراد دارای نقص ایمنی یا تحت درمان های سرکوبگر، آستانه بستری و تصویربرداری و کشت باید پایین تر باشد و پوشش دارویی اولیه گسترده تر انتخاب می شود و پس از نتایج به طیف محدود تر تغییر می کند. عفونت های عمیق و نکروزان در این گروه ها پیامد های جدی دارند و ارجاع زودهنگام جراحی و مراقبت در بخش ویژه در صورت نیاز ضروری است. دکلونیزاسیون تنها پس از درمان عفونت فعال و با ارزیابی دقیق سود و زیان و برنامه پیگیری انجام می شود.

دیابت و زخم های پا

کنترل قند خون و دبریدمان مناسب و کاهش فشار موضعی ستون های درمان هستند و بدون آن ها آنتی بیوتیک به تنهایی اثر کافی ندارد. ارزیابی عمق زخم و احتمال درگیری استخوان با معاینه و تصویربرداری و در صورت نیاز نمونه گیری از بافت برای کشت نقش تعیین کننده دارد. برنامه مراقبت از پا و کفش مناسب و آموزش بیمار از عود پیشگیری می کند و همکاری نزدیک تیم های عفونی و داخلی و جراحی عروق نتایج را بهبود می دهد.

مصرف کنندگان تزریقی مواد

آبسه در محل تزریق و سلولیت گسترده در این گروه رایج است و ارزیابی برای جسم خارجی و مسیر های عبور از فضا های عمقی اهمیت دارد. پوشش دارویی مناسب با الگوی محلی و ارزیابی عوارض سیستمیک مانند اندوکاردیت در حضور علائم مربوط باید انجام شود. پیوند به خدمات کاهش آسیب و آموزش درباره تزریق ایمن و دسترسی به درمان اعتیاد بخشی از مراقبت جامع است و خطر عود را کم می کند.

پیشگیری و مراقبت های روزمره

شستشوی منظم دست ها، مراقبت از پوست های خشک و ترک دار، استفاده از کرم های مرطوب کننده در افرادی که پوست شکننده دارند، و پرهیز از خراشیدن ضایعات پوستی از اقدامات ساده و مؤثر است. در سالن های ورزشی و خوابگاه ها و محیط های جمعی، نظافت سطوح پر تماس و عدم اشتراک حوله و تیغ و ابزار شخصی اهمیت دارد. در محل کار هایی که تماس پوستی با آلودگی یا آب رخ می دهد، استفاده از دستکش و خشک کردن کامل پوست پس از کار کمک کننده است. برای پیشگیری از سلولیت عود کننده در اندام های دچار ادم، مراقبت از پوست و درمان علت زمینه ای و آموزش درباره تشخیص زودهنگام قرمزی و درد اهمیت دارد.

اشتباهات رایج بیماران و پیامد ها

فشردن یا سوراخ کردن خودسرانه آبسه: این اقدام می تواند چرک را به بافت های عمقی تر براند و خطر عفونت خون و اسکار را افزایش دهد و باید پرهیز شود و تخلیه توسط تیم درمان انجام گردد.

استفاده از آنتی بیوتیک باقی مانده یا بدون نسخه: مصرف غیر هدفمند نتیجه را بهبود نمی دهد و عوارض و مقاومت ایجاد می کند و می تواند تصویر بالینی را مخدوش کند و نمونه ها را منفی کاذب کند.

قطع زودهنگام یا مصرف نامنظم دارو: با افزایش خطر عود و انتخاب سویه های مقاوم همراه است و باید دوره توصیه شده تکمیل شود مگر عارضه جدی رخ دهد و در این صورت با تیم درمان تماس گرفته شود.

بی توجهی به مراقبت زخم و پانسمان: پانسمان مرطوب و آلودگی می تواند زمینه آبسه جدید یا گسترش را فراهم کند و تعویض منظم و خشک نگه داشتن زخم لازم است.

نادیده گرفتن واکسیناسیون کزاز و ارزیابی هاری در گازگرفتگی: تأخیر در این اقدامات می تواند پیامد های جدی ایجاد کند و باید در اولین فرصت طبق دستورالعمل اقدام شود.

جمع بندی

آبسه و عفونت های پوست و بافت نرم از مسائل روزمره بالینی هستند و تصمیم ایمن بر سه ستون استوار است. تشخیص به موقع و تمایز بین آبسه و سلولیت و تشخیص موارد نیازمند ارجاع فوری، تخلیه مناسب و مراقبت دقیق از زخم، و استفاده منطقی از آنتی بیوتیک با مدت و طیف متناسب و دی اسکالیشن پس از نتایج. ادغام این اصول با آموزش بیمار و پیشگیری و کنترل منبع و توجه به گروه های ویژه، نتایج را بهبود می دهد و بار مقاومت را کاهش می دهد. تداوم یادگیری مبتنی بر راهنما های معتبر و هماهنگی میان تیم های عفونی و جراحی و پرستاری و داروسازی بالینی، کلید موفقیت پایدار است.

منابع معتبر برای مطالعهٔ بیشتر

  1. IDSA — Clinical Practice Guideline for Skin and Soft Tissue Infections 2014 Update
  2. NICE — Cellulitis and Erysipelas: Antimicrobial Prescribing NG141
  3. BMJ — Antibiotics after Incision and Drainage for Uncomplicated Skin Abscesses
  4. CDC — Clinical Overview of MRSA Skin Infections

سوالات متداول آبسه و عفونت پوست و بافت نرم: تخلیه و دارو

خیر در بسیاری از آبسه های ساده تخلیه کافی است.
با آنتی بیوتیک مناسب استرپتوکوکی و پیگیری نزدیک.
وقتی نوسان پذیری نامشخص است مفید است.
با نشانه های سپسیس یا درد شدید نامتناسب یا درگیری عمقی.
فقط بر اساس اندازه و محل و قضاوت بالینی نه همیشه.
خیر خطر گسترش عفونت و اسکار دارد.
کوتاه و قابل تنظیم بر اساس پاسخ بالینی.
فقط در عود های انتخابی پس از درمان عفونت فعال.
شستشو و ارزیابی کزاز و هاری و پوشش مناسب.
در نکروز فاشیا یا آبسه های عمقی یا پاسخ ناکافی.
پس از کنترل ترشح و درد و آموزش مراقبت زخم.
طبق آموزش تیم درمان و با حفظ خشک و تمیز بودن زخم.

مقالات مرتبط

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *