چه زمانی بعد از عمل PRK می‌توانیم به کار و رانندگی برگردیم؟

یکی از دغدغه های اصلی قبل از عمل PRK این است که چه موقع می توان دوباره سر کار رفت و چه زمانی می شود پشت فرمان نشست. از یک طرف بیمار نمی خواهد مدت زیادی از کار و زندگی روزمره دور بماند و از طرف دیگر نگران است که عجله در بازگشت، هم برای چشم خطر داشته باشد و هم برای خودش و دیگران، مخصوصا هنگام رانندگی. پاسخ این سوال برای همه یکسان نیست و به نوع شغل، وضعیت ترمیم قرنیه، میزان خشکی چشم و ارزیابی چشم پزشک بستگی دارد.

در این مطلب سعی می کنیم با زبانی ساده و مرحله به مرحله توضیح بدهیم بعد از عمل PRK چه اتفاقی برای دید می افتد، معمولا چه زمانی می توان به کار اداری یا کار فیزیکی برگشت و در چه بازه ای رانندگی روز و شب دوباره ایمن می شود. در بخش هایی از متن، به نقش مشاوره تخصصی با چشم پزشک و تنظیم برنامه شخصی اشاره می کنیم و نمونه آن را برای شهر مشهد و شرایط ترافیک و نور این شهر توضیح می دهیم.

چرا بلافاصله بعد از PRK نباید کار جدی و رانندگی انجام داد؟

در عمل PRK لایه سطحی قرنیه یعنی اپی تلیوم برداشته می شود و لیزر روی لایه های زیرین آن تابیده می شود. این یعنی بلافاصله بعد از عمل، سطح قرنیه زخمی و بسیار حساس است و تا چند روز اول شرایط زیر کاملا طبیعی خواهد بود:

• دید مه آلود و ناپایدار است و نوشته ها به سختی خوانده می شوند.
• درد، سوزش، اشک ریزش و حساسیت شدید به نور وجود دارد.
• لنز پانسمانی روی قرنیه قرار داده شده که خود می تواند کمی دید را تار تر کند.
• تمرکز طولانی روی صفحه نمایش یا مسیر رانندگی تقریبا غیرممکن است.

در چنین وضعیتی رانندگی به هیچ عنوان ایمن نیست و حتی کار اداری یا مطالعه طولانی هم عملی نیست. هدف در این چند روز، بیشتر کنترل درد، محافظت از سطح قرنیه و نگه داشتن حوصله برای ادامه مسیر است تا تلاش برای بازگشت زودهنگام به کار و رانندگی.

چه عواملی زمان بازگشت به کار بعد از PRK را مشخص می کنند؟

این که یک بیمار بتواند چهار روز بعد از عمل به کار برگردد و بیمار دیگر ده روز زمان نیاز داشته باشد، اتفاقی نیست. چند عامل مهم در این تفاوت نقش دارند:

• نوع شغل: کار اداری، کار با دستگاه صنعتی، کار در ارتفاع، کار در محیط پرگرد و غبار و رانندگی هر کدام سطح دیگری از دقت دید و ایمنی می خواهند.
• این که یک چشم عمل شده یا هر دو چشم: وقتی هر دو چشم هم زمان PRK می شوند، تحمل تاری و نورگریزی سخت تر است.
• سرعت ترمیم اپی تلیوم: در بعضی از بیماران سطح قرنیه سریع تر بسته می شود و در بعضی ها روند ترمیم کند تر است.
• شدت خشکی چشم: خشکی زمینه ای یا خشکی بعد از عمل می تواند کار با کامپیوتر را زود خسته کننده کند.
• فاصله محل کار و نوع رفت و آمد: کسی که با تاکسی یا مترو می رود شرایط متفاوتی با فردی دارد که باید خودش رانندگی کند.

چشم پزشک در ویزیت های بعد از عمل، با نگاه کردن به وضعیت سطح قرنیه، سنجش دید و پرسیدن نوع شغل، زمان تقریبی برگشت به کار را پیشنهاد می کند. برای مثال ممکن است در جلسات پیگیری، پزشک باتجربه ای مانند دکتر سینا شیرزاد چشم پزشک مشهد برای یک کارمند اداری، زمان متفاوتی نسبت به یک راننده حرفه ای توصیه کند، حتی اگر هر دو در یک روز عمل شده باشند.

زمان تقریبی بازگشت به کار بر اساس نوع شغل

عدد های زیر قطعی نیستند، اما به عنوان یک چارچوب ذهنی به شما کمک می کنند برای مرخصی و برنامه کاری خود بهتر تصمیم بگیرید. همیشه تصمیم نهایی با معاینه و نظر پزشک است.

در شهر پر رفت و آمدی مانند مشهد، بیمارانی که مسیر طولانی تا محل کار دارند یا مجبورند از بزرگراه ها عبور کنند، اغلب ترجیح می دهند یکی دو روز بیشتر صبر کنند تا مطمئن شوند چشم در ساعات طولانی روز توان کافی برای تمرکز دارد.

کار با رایانه و موبایل بعد از PRK

حتی اگر شغل شما مستقیم با رایانه مرتبط نباشد، استفاده از موبایل، تبلت و لپ تاپ بخش جدایی ناپذیر زندگی است. بعد از PRK، نگاه طولانی به صفحه نمایش باعث کمتر شدن تعداد پلک زدن، تشدید خشکی و افزایش احساس سوزش و تاری می شود. در عمل بیماران چنین الگویی را گزارش می کنند:

• دو روز اول بعد از عمل، بهتر است فقط برای کارهای ضروری از موبایل استفاده شود و آن هم در مدت کوتاه.
• از روز سوم تا حدود پایان هفته اول، می توان در صورت تحمل چشم، استفاده های کوتاه ده تا پانزده دقیقه ای با استراحت انجام داد.
• بعد از گذشت حدود یک هفته، زمان کار با رایانه به تدریج بیشتر می شود، اما رعایت قانون بیست بیست بیست مهم است؛ یعنی هر بیست دقیقه چند لحظه به نقطه دور نگاه شود و پلک ها به آرامی بسته و باز شوند.

کسانی که از همان ابتدا به طور منظم اشک مصنوعی استفاده می کنند و زمان کار با صفحه نمایش را در روزهای اول محدود نگه می دارند، معمولا در هفته های بعدی خشکی آزاردهنده کمتری تجربه می کنند.

چه زمانی بعد از PRK می توان رانندگی روزانه را شروع کرد؟

رانندگی فقط موضوع راحتی نیست، موضوع ایمنی است. برای شروع دوباره رانندگی باید چند شرط همزمان فراهم باشد:

• لنز پانسمانی برداشته شده باشد و سطح قرنیه در معاینه بسته و پایدار دیده شود.
• دید دور به سطحی رسیده باشد که بتوان تابلوها، علائم و خودروهای اطراف را به موقع تشخیص داد.
• هاله و خیرگی چراغ ها در حدی باشد که راننده بتواند تصمیم های سریع و دقیق بگیرد.

در عمل، بسیاری از بیماران در معاینه روز پنجم تا هفتم به دیدی می رسند که برای رانندگی روز در مسیرهای کوتاه درون شهری قابل قبول است، اما تاکید می شود که تا چشم پزشک اجازه صریح نداده است، نباید پشت فرمان نشست. در مسیرهای شلوغی مانند برخی خیابان های اطراف ملاصدرای ۹ و مراکز درمانی پر رفت و آمد، احتیاط بیشتر هم لازم است.

زمان تقریبی بازگشت به رانندگی روز و شب

اعداد زیر فقط برای ایجاد یک تصویر کلی است. تصمیم نهایی همیشه باید بعد از معاینه و سنجش دید گرفته شود.

در شهرهای پرنور و پرترافیکی مانند مشهد، بسیاری از بیماران می گویند که رانندگی روز را زودتر می پذیرند، اما برای رانندگی شب مخصوصا در جاده ها چند هفته بیشتر صبر می کنند تا مطمئن شوند خیرگی چراغ ها مزاحم تصمیم گیری و واکنش سریع نمی شود.

برنامه ساده برای هفته اول بعد از عمل PRK

برای این که تصویر ذهنی روشن تری داشته باشید، می توان هفته اول را به شکل یک نقشه کلی در نظر گرفت:

• روز عمل و روز بعد: استراحت در محیط نسبتا تاریک، استفاده از قطره ها طبق نسخه، بدون استفاده جدی از رایانه و بدون رانندگی.
• روز دوم و سوم: درد در حال کاهش است اما هنوز نور چشم را اذیت می کند، کار فقط در حد کارهای سبک خانگی، کار حرفه ای و رانندگی هنوز زود است.
• روز چهارم: برخی بیماران می توانند استفاده محدود از موبایل و رایانه را شروع کنند، البته در جلسات کوتاه با استراحت.
• روز پنجم تا هفتم: اگر لنز پانسمانی برداشته شده باشد و دید در معاینه قابل قبول تشخیص داده شود، بازگشت تدریجی به کار اداری سبک و در موارد خاص رانندگی روز در مسیرهای کوتاه می تواند مطرح شود.

تاکید می شود که این نقشه یک نمونه عمومی است و در بیماری که شماره بالا داشته یا خشکی چشم شدید دارد یا شرایط عمومی ویژه ای دارد، ممکن است به جلو یا عقب تغییر کند. به همین دلیل داشتن امکان تماس با تیم درمان و پرسیدن سوال ها اهمیت زیادی دارد و در همین راستا معمولا شماره تماس هایی مانند 09155557721 برای ارتباط با پذیرش و هماهنگی ویزیت در اختیار بیماران قرار می گیرد.

چگونه با چشم پزشک درباره زمان بازگشت به کار و رانندگی صحبت کنیم؟

این که فقط بپرسید چه روزی می توانم سر کار برگردم، برای تصمیم گیری دقیق کافی نیست. بهتر است در ویزیت پس از عمل، چند نکته را شفاف به پزشک بگویید:

• نوع کار شما دقیقا چیست، چند ساعت در روز و چه میزان نیاز به تمرکز بصری دارد.
• مسیر رفت و آمد شما چقدر طول می کشد و آیا خودتان رانندگی می کنید یا نه.
• آیا رانندگی شب یا رانندگی در جاده های خارج از شهر جزء وظایف معمول شما است یا فقط گاهی انجام می دهید.

اگر این اطلاعات همراه با معاینه دقیق قرنیه و سنجش دید ارائه شود، چشم پزشک می تواند بازه های زمانی واقع بینانه تری برای بازگشت به کار و رانندگی پیشنهاد کند و شما هم می توانید برای مرخصی و برنامه کاری با کارفرما یا خانواده خود هماهنگ تر عمل کنید.

جمع بندی؛ زمان بازگشت به کار و رانندگی بعد از PRK

به صورت خلاصه می توان گفت که برای بسیاری از بیماران:

• بازگشت به کار اداری سبک معمولا در حدود چهار تا هفت روز بعد از عمل امکان پذیر است.
• کار با رایانه به صورت طولانی و کار فیزیکی جدی اغلب به هفت تا ده روز زمان نیاز دارد.
• رانندگی روزانه در مسیرهای کوتاه معمولا بعد از معاینه هفته اول و تایید دید مجاز مطرح می شود.
• رانندگی شب و رانندگی حرفه ای به چند هفته زمان و ارزیابی دقیق تر نیاز دارد.

با این حال پاسخ واقعی به این پرسش که چه زمانی بعد از PRK می توانید سر کار برگردید یا پشت فرمان بنشینید، فقط با معاینه چشم و بررسی سبک زندگی شما داده می شود. آشنایی با چارچوب های کلی کمک می کند سوال های بهتری از پزشک خود بپرسید و برای دوره نقاهت برنامه ریزی هوشمندانه تری داشته باشید.

تذکر مهم: مطالب این صفحه برای افزایش آگاهی عمومی تهیه شده است و جایگزین معاینه و توصیه اختصاصی چشم پزشک نیست. درباره زمان بازگشت به کار، رانندگی، استفاده از رایانه و هر گونه تغییر در داروها حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید.