اگر در مشهد زندگی میکنید، احتمالاً عینک و لنز را وسطِ مه و آلودگی پاییزی، بخار زمستان، یا گردوغبار جاده طرقبه و شاندیز بارها لعنت کردهاید. برای خیلیها که هر روز بین محل کار در مرکز شهر، دانشگاه فردوسی یا علوم پزشکی، حرم و خانه در رفتوآمد هستند، داشتن دید واضح بدون عینک یک آرزو است. در این میان نام فمتولیزیک و «عمل با فمتولیزر» زیاد به گوش میخورد؛ روشی که معمولاً از آن با عنوان نسل جدید لیزیک بدون تیغ یاد میشود. اما فمتولیزیک دقیقاً چیست؟ چه فرقی با لیزیک معمولی دارد؟ هزینهاش در مشهد چقدر است؟ و برای زندگی واقعی شما در این شهر، انتخاب درستی هست یا نه؟
بسیاری از شهروندان مشهدی – از کارمندان ادارات در احمدآباد و بلوار سجاد، تا رانندگان اسنپ در وکیلآباد، دانشجویان خوابگاهی، و ورزشکاران باشگاههای رزمی و بدنسازی – برای بررسی این سوالها به دکتر سینا شیرزاد مراجعه میکنند؛ جراح و متخصص چشم، عضو انجمن چشمپزشکان آمریکا که در عملهای لیزیک، فمتولیزیک، PRK، ترنس PRK، کاتاراکت و بلفاروپلاستی تجربه دارد و در کلینیک نوید دیدگان، مشهد، ملاصدرای ۹ فعالیت میکند. برای آشنایی با سوابق و رزرو نوبت اینترنتی، میتوانید پروفایل دکتر سینا شیرزاد را در سامانه پزشکم ببینید.
در این مقاله فمتولیزیک را به زبان ساده و متناسب با شرایط زندگی در مشهد توضیح میدهیم: فمتولیزیک چیست، تکنیک فمتولیزر چگونه کار میکند، چه تفاوتی با لیزیک کلاسیک، PRK و SMILE دارد، روند معاینه و ترمیم چگونه است، هزینه آن در کنار سایر روشها در مطب دکتر شیرزاد چقدر است، و در نهایت کدام گروه از مشهدیها بیشترین سود را از این روش میبرند.
فمتولیزیک چیست؟ لیزیک با تیغ یا لیزیک با لیزر؟
در لیزیک کلاسیک، مهمترین مرحله، ساختن یک لایه نازک روی قرنیه به نام فلپ است. در گذشته این فلپ با یک تیغ مکانیکی بسیار ظریف (میکروکراتوم) ساخته میشد. در فمتولیزیک، این بخش حساس عمل بهطور کامل با لیزر فمتوثانیه انجام میشود:
- لیزر فمتوثانیه پالسهای فوقالعاده کوتاهی از نور را در عمق مشخصی از قرنیه ایجاد میکند،
- این پالسها در آن عمق، برش بسیار دقیق و یکنواختی را شکل میدهند،
- فلپ با ضخامت از پیش تعیینشده باز میشود و روی بستر قرنیه تا پایان لیزر کنار میرود،
- سپس لیزر اکسایمر شکل لایههای زیرین را مطابق نسخه چشم اصلاح میکند،
- در پایان فلپ سرجای خود برگردانده میشود و بدون بخیه روی بستر مینشیند.
اگر بخواهیم با مثال توضیح دهیم، در لیزیک کلاسیک مثل این است که نجار با اره دستی یک صفحه چوبی را میبُرد؛ در فمتولیزیک همان کار را با دستگاه CNC بسیار دقیق انجام میدهد. نتیجه این است که ضخامت فلپ، یکنواختی و محل آن قابل پیشبینیتر و قابل تنظیمتر است؛ چیزی که برای ایمنی قرنیه در درازمدت اهمیت دارد.
مقایسه فمتولیزیک با لیزیک کلاسیک از دید تکنیک
| ویژگی تکنیکی | لیزیک کلاسیک | فمتولیزیک |
| ابزار ساخت فلپ | میکروکراتوم (تیغ مکانیکی) | لیزر فمتوثانیه |
| کنترل ضخامت فلپ | خوب، اما محدود به ویژگی تیغ | بسیار دقیق، قابل تنظیم در چند میکرون |
| ریسک خطا در فلپ | کمی بیشتر (وابسته به ابزار و انحنای قرنیه) | کاهشیافته، یکنواختتر و قابل پیشبینیتر |
| احساس حین ساخت فلپ | فشار خفیف، تار شدن دید چند ثانیه | تقریباً مشابه، بدون درد، با کنترل بیشتر |
| امکان شخصیسازی برش | محدود | بالا، بر اساس ضخامت و نقشه قرنیه |
برای بیمار مشهدی، این تفاوتها به این معناست که فمتولیزیک، نسخه مدرن و ارتقایافته لیزیک است که به جراح کمک میکند در طیف وسیعتری از قرنیهها، فلپ را بهصورت ایمنتری ایجاد کند.
چه کسانی در مشهد کاندید مناسب فمتولیزیک هستند؟
همه کسانی که از عینک خسته هستند، لزوماً کاندید مناسب فمتولیزیک نیستند. انتخاب کاندید مناسب، یکی از مهمترین عوامل کاهش عوارض و رسیدن به نتیجه دقیق است. بهطور خلاصه، یک کاندید مناسب فمتولیزیک در مشهد معمولاً این ویژگیها را دارد:
- سن بالای ۱۸–۲۰ سال و ثبات نمره در یک تا دو سال اخیر،
- نزدیکبینی، دوربینی یا آستیگمات در محدوده قابل اصلاح با لیزر (نه خیلی شدید)،
- قرنیه با ضخامت کافی و نقشه نرمال در توپوگرافی و توماوگرافی،
- عدم وجود قوز قرنیه یا الگوهای مشکوک،
- خشکی چشم قابل کنترل (نه خشکی شدید و مقاوم)،
- عدم ابتلا به بیماریهای کنترلنشده مانند دیابت شدید یا بیماریهای خودایمنی فعال.
در مقابل، گروههایی مثل ورزشکاران رزمی حرفهای، افراد با قرنیه نازک، کسانی که سابقه قوز قرنیه در خانواده دارند، یا افراد با خشکی چشم شدید، ممکن است برای فمتولیزیک مناسب نباشند و برای آنها روشهای سطحی مثل PRK یا تصمیمهای محافظهکارانهتر پیشنهاد شود.
نمونه پرسوناهای مشهدی و تناسب آنها با فمتولیزیک
| پرسونا | شرایط چشمی و شغلی | تناسب اولیه با فمتولیزیک |
| کارمند ۳۰ ساله بانک در بلوار سجاد | نزدیکبینی متوسط، کار پشت سیستم، قرنیه سالم | معمولاً مناسب؛ با برنامه مدیریت خشکی |
| دانشجوی ۲۴ ساله علوم پزشکی | آستیگمات خفیف، مطالعه زیاد، نمره ثابت | اغلب مناسب؛ برگشت سریع به درس یک مزیت است |
| راننده اسنپ ۳۵ ساله | رانندگی طولانی روز و شب، نیاز به دید دور دقیق | در صورت قرنیه سالم، گزینه خوبی است |
| رزمیکار حرفهای در باشگاه جنوب مشهد | ضربات مکرر به صورت و چشم | نیاز به بررسی ویژه؛ احتمالاً PRK منطقیتر است |
| فرد با قرنیه نازک در پاخیمتری | خطر اکتازی قرنیه در آینده | معمولاً نامناسب برای فمتولیزیک |
در ویزیتهای قبل از عمل در کلینیک نوید دیدگان، دکتر سینا شیرزاد این پرسوناها را در ذهن دارد و بر اساس شغل، سن، نوع ورزش و نقشه قرنیه، توصیه شخصیسازیشدهای را ارائه میدهد.
معاینه و آمادهسازی قبل از فمتولیزیک در مشهد
قبل از هر تصمیم جدی، باید یک معاینه جامع انجام شود. این معاینه در مشهد معمولاً شامل مراحل زیر است:
- شرح حال کامل: شغل (اداری، رانندگی، کارگاهی، پزشکی، …)، میزان رانندگی شب، نوع ورزش (مثلاً فوتبال، کشتی، بوکس،…)، سابقه مصرف لنز تماسی، آلرژی و خشکی چشم، بیماریهای عمومی و داروها.
- اندازهگیری نمره چشم: با دستگاه و معاینه دستی؛ گاهی با قطره فلج تطابق برای جلوگیری از خطا در جوانان نزدیکبین یا دوربین.
- ارزیابی سطح چشم: بررسی ملتحمه، لبه پلکها و کیفیت اشک؛ در مشهد بهخاطر آلودگی هوا و استفاده زیاد از کولر/بخاری، این بخش اهمیت زیادی دارد.
- توپوگرافی و توماوگرافی قرنیه: نقشه سهبعدی سطح و ضخامت قرنیه برای تشخیص قوز قرنیه پنهان یا الگوهای پرریسک.
- پاخیمتری: اندازهگیری ضخامت قرنیه برای محاسبه حاشیه ایمنی بعد از تراش.
- معاینه داخل چشم: بررسی عدسی برای رد کاتاراکت زودرس و معاینه شبکیه، بهخصوص در نزدیکبینهای شدید.
اگر شما از لنز تماسی استفاده میکنید، معمولاً لازم است چند روز تا چند هفته (بسته به نوع لنز) قبل از این معاینات، لنز را کنار بگذارید تا قرنیه به حالت طبیعی برگردد؛ موضوعی که بسیاری از دانشجویان و کارمندان مشهدی باید برای آن برنامهریزی کنند.
مراحل عمل فمتولیزیک؛ از نگاه بیمار مشهدی
دانستن آنچه در روز عمل اتفاق میافتد، ترس را کمتر میکند. روند کلی فمتولیزیک به این صورت است:
- ورود به کلینیک: در روز عمل، معمولاً باید چند ساعت در کلینیک باشید. همراه داشته باشید تا هنگام خروج خودتان رانندگی نکنید.
- آمادهسازی: فشار چشم و وضعیت عمومی دوباره بررسی میشود، قطرههای بیحسی و گاهی قطره ضدعفونیکننده در چشم ریخته میشود.
- مرحله فمتولیزر: چشم روی دستگاه فمتولیزر قرار میگیرد. طی چند ثانیه، لیزر فمتوثانیه فلپ را در عمق و ضخامت مشخص ایجاد میکند؛ ممکن است فشار ملایمی روی چشم حس کنید و دیدتان برای چند لحظه تار شود.
- مرحله لیزر اکسایمر: بعد از باز شدن فلپ، لیزر اکسایمر بر اساس نقشه قرنیه و نسخه شما، بافتهای بسیار ظریفی را از قرنیه برمیدارد. این مرحله معمولاً کمتر از یک دقیقه طول میکشد.
- برگرداندن فلپ: فلپ به آرامی سر جای خود برگردانده میشود و بدون بخیه میچسبد.
- استراحت کوتاه و ترخیص: بعد از عمل، چند دقیقه تا نیم ساعت در اتاق استراحت میمانید و سپس با توصیههای مکتوب و شفاهی به خانه برمیگردید.
تمام این مراحل در هر دو چشم معمولاً در کمتر از نیم ساعت انجام میشود. از دید شما، مهمترین کار بعد از عمل، رعایت دقیق قطرهها و مراقبتها است.
دوران نقاهت و زمان ترمیم بعد از فمتولیزیک
یکی از دلایل محبوبیت فمتولیزیک در بین کارمندان، دانشجویان و رانندگان مشهدی، دوران نقاهت نسبتاً کوتاه آن است. بهطور خلاصه:
- روز اول: سوزش، اشکریزش، احساس شنریزه در چشم و حساسیت به نور طبیعی است. بهترین کار این است که در خانه بمانید، پردهها را کمی بکشید، بیشتر چشمها را بسته نگه دارید و طبق نسخه، قطرهها را استفاده کنید.
- روز دوم و سوم: سوزش کمتر میشود، دید نسبتاً قابل قبول میشود اما هنوز کمی مهآلود است. میتوانید در خانه کارهای سبک انجام دهید.
- روز چهارم تا هفتم: بسیاری از بیماران میتوانند برای کار اداری سبک یا کلاسهای دانشگاه برگردند، بهشرط اینکه پشت سیستم با استراحت کار کنند و رانندگیشان در روز باشد. رانندگی شب معمولاً بعد از معاینه تأیید میشود.
- هفته دوم تا چهارم: دید پایدارتر میشود، اما خشکی چشم و هاله در نور شدید شب ممکن است همچنان احساس شود.
در این زمان، استفاده از اشک مصنوعی و پرهیز از مالیدن چشم و ضربه به صورت، برای حفظ فلپ و کیفیت نتیجه حیاتی است؛ مخصوصاً اگر در ورزش، رانندگی یا محیطهای شلوغ حرم و بازار رضا رفتوآمد دارید.
مقایسه فمتولیزیک با PRK و SMILE برای بیماران مشهدی
اغلب مشهدیها فقط بین «فمتو انجام بدهم یا نه» تصمیم نمیگیرند؛ بلکه میپرسند: «فمتو بهتر است یا PRK؟ یا SMILE چطور؟» پاسخ کوتاه این است که هر کدام جای خودش را دارد:
- فمتولیزیک: برای قرنیه سالم و ضخیم، نمرههای خفیف تا متوسط، نیاز به برگشت سریع به کار و راحتی بیشتر در کوتاهمدت؛ اما با داشتن فلپ و ریسک ضربه در ورزشهای رزمی.
- PRK/لازک: برای قرنیه نازکتر، افراد پرریسک از نظر ضربه، کسانی که ترجیح میدهند فلپ نداشته باشند؛ اما با درد بیشتر و دوران نقاهت طولانیتر.
- SMILE: روش برشکوچک، بدون فلپ کلاسیک، مناسب برخی نزدیکبینیها؛ در برخی بیماران خشکی کمتر دارد، اما دامنه نمرات و امکانات پروفایل درمان آن نسبت به فمتولیزیک محدودتر است.
اینکه برای شما کدام روش مناسبتر است، فقط با معاینه و دیدن نقشه قرنیه مشخص میشود؛ نه با مقایسه ساده تبلیغات.
هزینه فمتولیزیک و سایر عملهای لیزری در مطب دکتر سینا شیرزاد
یکی از سوالهای مهم و کاملاً منطقی شهروندان مشهدی، موضوع هزینه است؛ بهخصوص در شرایط اقتصادی فعلی. بر اساس اطلاعات اعلامشده از سوی مطب دکتر سینا شیرزاد در کلینیک نوید دیدگان (در زمان تهیه این مقاله)، بازه قیمت عملهای لیزری چشم در این مرکز بهصورت زیر است (مبالغ برای هر دو چشم و به تومان است):
| نوع عمل | قیمت پایه (میلیون تومان) | قیمت با تخفیف (میلیون تومان) |
| PRK (پیآرکی) | ۴۰ | ۳۵ |
| ترنس PRK | ۴۵ | ۴۰ |
| فمتولیزیک | ۵۵ | ۵۰ |
| SMILE و ATOS | ۶۵ | ۵۵ |
طبق توضیحات مطب، این پکیجها شامل:
- ضمانت ۱۰۰٪ از نظر پوشش اصلاح تکمیلی در صورت نیاز (یعنی اگر بعداً نیاز به عمل تکمیلی باشد، سیاستهای حمایتی مشخصی در نظر گرفته شده است)،
- شرایط پرداخت اقساطی تا سه ماه برای کمک به مدیریت مالی بیماران،
- و استفاده از بهروزترین دستگاههای فمتولیزر و اکسایمر موجود در کشور (طبق اعلام مرکز) میشود.
این ارقام به شما کمک میکند بتوانید بین روشها مقایسه شفافتری داشته باشید. مثلاً:
- اگر بهدنبال گزینه اقتصادیتر هستید و با دوران نقاهت طولانیتر مشکلی ندارید، PRK با تخفیف ۳۵ میلیون تومان میتواند جذاب باشد.
- اگر سرعت ترمیم، راحتی و تکنولوژی فمتولیزر برای شما اولویت دارد، فمتولیزیک با قیمت تخفیفی ۵۰ میلیون تومان، تعادل مناسبی بین هزینه و راحتی ارائه میدهد.
- اگر بخواهید به سراغ تکنیکهای جدیدتر مثل SMILE یا پلتفرم ATOS بروید، بازه ۵۵ میلیون تومان (با تخفیف) را باید در نظر بگیرید.
طبیعتاً قبل از هر تصمیم مالی، لازم است در جلسه مشاوره با پزشک، دقیقاً روشن شود که کدام روش از نظر علمی برای قرنیه شما مناسبتر است، سپس براساس آن هزینهها را بررسی کنید.
فمتولیزیک و دغدغه خشکی چشم در مشهد
یکی از سوالهای ثابت بیماران مشهدی این است که «بعد از فمتولیزیک چشمم خشک میشود؟» جواب کوتاه: در بسیاری از بیماران، بله، تا چند ماه اول خشکی چشم حس میشود؛ اما شدت آن قابلمدیریت و معمولاً گذراست.
در مشهد، بهدلیل:
- هوای نسبتاً خشک،
- بادهای فصلی،
- استفاده مکرر از کولر آبی و گازی،
- و سروکار داشتن زیاد با صفحهنمایش در محیطهای اداری،
خشکی چشم میتواند برجستهتر از برخی شهرها باشد. برای همین، بعد از فمتولیزیک:
- استفاده منظم از اشک مصنوعی بدون نگهدارنده،
- پرهیز از باد مستقیم کولر روی صورت،
- استراحت منظم چشم هنگام کار پشت سیستم،
- و درمان آلرژی و التهاب سطحی در صورت وجود
برنامه استاندارد مراقبت محسوب میشود. در ویزیتهای پیگیری، پزشک بسته به شغل و علائم شما (مثلاً کارمند بانک، طراح گرافیک، راننده شب،…) مقدار و نوع قطرهها را تنظیم میکند.
فمتولیزیک؛ تصمیمی که باید شخصیسازی شود
در نهایت، فمتولیزیک را نه میتوان «معجزهای برای همه» دانست و نه «گزینهای پرخطر که باید از آن ترسید». این روش:
- برای بخش بزرگی از جوانان و بزرگسالان مشهدی با قرنیه سالم، راهی دقیق، سریع و نسبتاً راحت برای رهایی از عینک و لنز است،
- برای برخی افراد (قرنیه نازک، ورزشکاران رزمی، خشکی شدید) شاید گزینه اول نباشد،
- و مثل هر عمل دیگری، نیاز به معاینه، برنامهریزی و مراقبت درست دارد.
اگر شما هم در مشهد زندگی میکنید و بین ماندن با عینک و رفتن به سمت فمتولیزیک مردد هستید، بهترین کار این است که یکبار بهصورت دقیق معاینه شوید. دکتر سینا شیرزاد بهعنوان جراح و متخصص چشم، عضو انجمن چشمپزشکان آمریکا و فعال در حوزه عملهای لیزیک، فمتولیزیک، PRK، ترنس PRK، کاتاراکت و بلفاروپلاستی در مشهد، ملاصدرای ۹، کلینیک نوید دیدگان، پس از دیدن نقشه قرنیه، ضخامت، نمره چشم و شناخت شغل و سبک زندگی شما، به شما خواهد گفت:
- فمتولیزیک برای چشمان شما مناسب است یا خیر،
- اگر مناسب است، چه کیفیت دید و چه دوره ترمیمی را باید انتظار داشته باشید،
- و از بین گزینههای موجود (PRK، ترنس PRK، فمتولیزیک، SMILE/ATOS) با توجه به شرایط شما و تفاوت قیمتها، کدام انتخاب منطقیتری است.
برای رزرو وقت معاینه میتوانید از نوبتدهی اینترنتی سامانه پزشکم استفاده کنید یا با شماره 09155557721 تماس بگیرید تا در زمان مناسب، مشاورهای اختصاصی برای شما تنظیم شود. یک جلسه مشاوره دقیق، قبل از هر تصمیم مالی و جراحی، بهترین سرمایهگذاری شما برای داشتن دیدی شفاف و زندگی بدون عینک در خیابانهای شلوغ و پرنور مشهد است.